در خوردن اندازه نگهدار که پر خوردن مایه زورمندی نیست . بزرگمهر بختگان

چون دانستی که خدا از خاکت آفریده کردنکشی و خود رایی مکن . بزرگمهر بختگان

اگر بخردی هرگز گرد بدی مگرد ، که نیکوترین کسان آن بود که بیرون و دترونش پاکیزه و نیک باشد . بزرگمهر بختگان

دل آدمی بنده آرزوست ، سرشتها یکسان نیست ، هر کس خویی دارد ، و جویا و خواهان چیزی است . بزرگمهر بختگان

خرد در نظر گاه مردمان آزاده و نیکخو جهان پر از شادی و شکوه می نماید . بهره خردمندان و امید واران همیشه شادکامی است . بزرگمهر بختگان

دبیر اگر رایمند و هوشمند باشد ، خط نیکو بنویسد ، کم گو ، پارسا، شکیبا ، با دانش ، راستگوی، وفادار ، و تازه روی باشد شرف همصحبتی فرمانروا را می یابد . بزرگمهر بختگان

هر که را زر و سیم و خواسته است باید در خرج کردن اندازه نگهدارد ، نه چندان گشاده دست باشد که مدتی کوتاه بی چیز و بینوا گردد ، و نه چندان در نگهداری آن بکوشد و برخود سخت بگیرد که به مال اندوختن و خست طبع منسوب و معروف شود . بزرگمهر بختگان

هرگز سخنی که خرد نپسندد بر زبان میاور . بزرگمهر بختگان

دانا هرگز برده و زبون خواسته نمی شود ، و در راه اندوختن مال ، خویش را در تنگی و رنج نمی افگند .اما خصم خرد و روان روشن ، کردار بد است . بزرگمهر بختگان

شتاب زدگی از سبکساری باشد ، و هر که شتابزده باشد و آهستگی ندارد همواره پشیمان و غمناک باشد ، و مردم سبکسار در چشم مردمان حقیر باشد . بزرگمهر بختگان

فرو ریزی سلسله های بزرگ از آن جهت است که بر کارهای بزرگ کاردان خُرد و نادان گماشتند ، و دیگر آن که دانش را و اهل دانش را دشمن داشتندی . بزرگمهر بختگان

خردوران همیشه به راه آزادگان و راستان می روند . بزرگمهر بختگان

خود رایی و خودبینی ، همه کام و مراد خود طلبیدن و دیگران را نامراد و خوار و زبون خواستن ، راه اهرمن ، و دل به بهی و نیکی سپردن راه یزدان است . بزرگمهر بختگان

آنکه پیروی خرد است دل به هوس نمی سپارد . بزرگمهر بختگان

هر که را جان نگهبان تن باشد و خرد به او فرمانروایی کند زندگیش سراسر آسایش و روشنی است. بزرگمهر بختگان

توانگر راستین کسی است که آز در دلش راه نیافته است . حکیم بزرگمهر بختگان

شاه به دانایی و خاطر نگهداشتن مردمان نامبردار است نه به خودستایی و کبر و خودبینی و بیدادگری . حکیم بزرگمهر بختگان

پرحرف را که دشمن راستی و خصم روان پاک است هرگز نپذیر . حکیم بزرگمهر بختگان

بیزاری بجوی از کسی که دریغش می آید که کسی از نیکی و یاری کس دیگر بهره یابد ، نه دانشور است و نه می خواهد که از دانش دیگران سود جوید . بزرگمهر بختگان

دانای روشندل کسی است که به فرمان دیو از راه یزدان پاک جهان آفرین برنگردد. حکیم بزرگمهر بختگان

آنکه خشم بر او چیره نشود و بر گنهکار سخت نگیرد از گزند در امان است . حکیم بزرگمهر بختگان

دیو خشم چنان پر جوش و خروش است که هوش و خرد را زبون خویش می کند . دیوی پر آژنگ چهر که به هیچ مهربانی آرام نگیرد . حکیم بزرگمهر بختگان

هر کس از بند آز برهد ، و پیوسته بی نیاز بماند براستی نیکبخت است . حکیم بزرگمهر بختگان

ناسپاس رای و شرم ندارد . حکیم بزرگمهر بختگان

خرد در پیکار با دیوان برنده ترین سلاح ها ااست در برابر شمشیر تیز دیو ، خرد جوش است و جان بدان روشن . حکیم بزرگمهر بختگان

درگاه فرمانروا بسان دریاست ، جوینده ای از دریا ریگ به کف می آورد و دیگری دُر شاهوار . حکیم بزرگمهر بختگان

کسی که بنده گنج و درم نباشد هرگز پراگنده خاطر و دژم نمی گردد . حکیم بزرگمهر بختگان

هیچکس پر آوازه و به نیکی سمر نمی گردد مگر آنکه از بدیها بپرهیزد . حکیم بزرگمهر بختگان

برای رسیدن به هدف و مقصود بهترین راه آن است که از راه راست رو نگر داند و از گناه بپرهیزد ، بی گمان آرام ، و کام و نام نصیبش می شود . حکیم بزرگمهر بختگان

کسی که به آنچه دارد رضا و خرسند است هرگز رنج و تیمار و بدی در دلش راه نمی یابد . حکیم بزرگمهر بختگان

ارزش هر کس به قدر خرد اوست . حکیم بزرگمهر بختگان

مردم خوش منش خویشتن دار همیشه در نظر همگان گرامی اند . حکیم بزرگمهر بختگان

خردمندی که بخشنده و دانشور و دادگر و نژاده باشد هرگز بد خو نمی شود . حکیم بزرگمهر بختگان

گیتی همه فسانه و باد است ، و آنچه بر آدمی می گذرد سراسر خواب و خیال را ماند ، آنچنانکه آدم وقتی از خواب بیدار می شود از آنچه به خواب دیده اثر نمی یابد ، تلخیهای و شیرینی های زندگی نیز پایدار نمی ماند . حکیم بزرگمهر بختگان

سخنهای بلند و نیکو را فراموش مکن که سخن بر تخت شاهی تاج است . حکیم بزرگمهر بختگان

خرسندترین آدم کسی است که دل از مهر و موافقت گردان سپهر برگیرد . حکیم بزرگمهر بختگان

امید ، آهستگی و ملایمت زندگی را روشن و شیرین می کند ، خشم و تیزی مایه رنج و بلاست . آهسته رو از عیبجوی می گریزد و شرم و آهستگی را دوست می دارد . حکیم بزرگمهر بختگان

آن کس که به آموختن کوشاتر و گوشش به دانش نیوشاتر است ، امیدوارترین کسان است . حکیم بزرگمهر بختگان

کسی لیاقت سرفرازی و سروری را دارد که فروتن ، بخشنده باشد ، بکوشد ، بجوید ، با همراهان همدل در طلب دانش و تجربه سفر کند ، و همیشه با همه کس به مدارا و آهستگی رفتار نماید . حکیم بزرگمهر بختگان

کسی که دلش از بیم نداری و بینوایی نلرزد وجودش همیشه لبریز شادی است . حکیم بزرگمهر بختگان

بیهوده گویان پند آموزند ، زیرا هشیاران عیب ایشان را به دیده می نگرند و از بیهوده گویی می پرهیزند . حکیم بزرگمهر بختگان

بد خو چنان به رنج اندر است که از زندگانی و تندرستی و خواسته لذت نمی برد . حکیم بزرگمهر بختگان

سنگین ترین چیزها برای آدم بار گناه است . حکیم بزرگمهر بختگان

بهترین خو سازش و آشتی خواهی است . حکیم بزرگمهر بختگان

هر که نیک نهاد و پاک منش و کوشا باشد ، به آنچه سزاوار است می رسد . حکیم بزرگمهر بختگان